Ασφαλιστικά Μέτρα

Τα ασφαλιστικά μέτρα αποτελούν μία ειδική διαδικασία στο ελληνικό δίκαιο, με σκοπό την προσωρινή προστασία δικαιωμάτων και συμφερόντων μέχρι την οριστική επίλυση μίας διαφοράς. Ποια είναι τα ασφαλιστικά μέτρα;

Στο ελληνικό δίκαιο τα ασφαλιστικά μέτρα εντοπίζονται στο πέμπτο βιβλίο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (άρθρα 682-738Α). Υπάρχουν 8 ασφαλιστικά μέτρα και αυτά είναι:

  1. Η εγγυοδοσία
  2. Η εγγραφή προσημείωσης υποθήκης
  3. Η συντηρητική κατάσχεση
  4. Η δικαστική μεσεγγύηση
  5. Η προσωρινή επιδίκαση απαιτήσεων
  6. Η προσωρινή ρύθμιση κατάστασης
  7. Η σφράγιση, αποσφράγιση, απογραφή και δημόσια κατάθεση
  8. Η Ευρωπαϊκή διαταγή δέσμευσης λογαριασμού

Τα παραπάνω ασφαλιστικά μέτρα χωρίζονται σε 2 κατηγορίες: στα συντηρητικά και τα ρυθμιστικά μέτρα. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν η εγγυοδοσία, η προσημείωση υποθήκης, η συντηρητική κατάσχεση και η δικαστική μεσεγγύηση. Στην δεύτερη αντίθετα, ανήκουν όλα τα υπόλοιπα ασφαλιστικά μέτρα από την παραπάνω λίστα.. Βασικές προϋποθέσεις για την αίτησή τους είναι η ύπαρξη ενός δικαιώματος που κινδυνεύει να πληγεί λόγω επείγουσας κατάστασης. Εντυπωσιακό είναι πως τα ασφαλιστικά μέτρα μπορούν να ζητηθούν ακόμη και πριν την άσκηση αγωγής, ενώ το δικαστήριο δεν δεσμεύεται απόλυτα από το μέτρο που προτείνει ο αιτών. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να οδηγεί στην πλήρη ικανοποίηση του δικαιώματος, ώστε να διατηρείται το προσωρινό τους πλαίσιο.

Η παροχή νομικών υπηρεσιών για ασφαλιστικά μέτρα είναι καίριας σημασίας, καθώς απαιτείται λεπτομερής σύνταξη της αίτησης, με περιγραφή του δικαιώματος, του κινδύνου και των απαιτούμενων αποδεικτικών στοιχείων. Από το 2016, η εκπροσώπηση από δικηγόρο είναι υποχρεωτική, εξασφαλίζοντας τη σωστή εφαρμογή της διαδικασίας. Η διαδικασία χαρακτηρίζεται από ευελιξία στα αποδεικτικά μέσα, ενώ ο δικαστής λαμβάνει υπόψη μόνο την “πιθανολόγηση” των ισχυρισμών, προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχεία απονομή προσωρινής δικαιοσύνης. Η νομική συνδρομή αποδεικνύεται απαραίτητη όχι μόνο για την υποβολή της αρχικής αίτησης, αλλά και για τη διαχείριση τυχόν ενστάσεων ή ανταπαιτήσεων, προσφέροντας έτσι αποτελεσματική προστασία των συμφερόντων των διαδίκων.

Τα ασφαλιστικά μέτρα χωρίζονται σε συντηρητικά (όπως η εγγυοδοσία, η προσημείωση υποθήκης, η συντηρητική κατάσχεση και η δικαστική μεσεγγύηση) και σε ρυθμιστικά (όπως η προσωρινή επιδίκαση απαιτήσεων, η προσωρινή ρύθμιση κατάστασης, και άλλα). Ο διαχωρισμός αυτός είναι κρίσιμος, καθώς το δικαστήριο δεν μπορεί να μεταβεί από τη μία κατηγορία στην άλλη, δηλαδή δεν μπορεί να διατάξει ρυθμιστικό μέτρο όταν έχει ζητηθεί συντηρητικό και το αντίστροφο.
Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί:
● Ως αυτοτελές δικόγραφο στη γραμματεία του δικαστηρίου.
● Ως μέρος του δικογράφου της αγωγής ή των προτάσεων.
Η αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει τα προσωπικά στοιχεία του διαδίκου, το ασφαλιστέο δικαίωμα, την επείγουσα κατάσταση, καθώς και το αποδεικτικό κατάθεσης του παραβόλου που απαιτείται.
Για να χορηγηθεί ασφαλιστικό μέτρο, πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά δύο προϋποθέσεις:
●Υπαρκτό ή μελλοντικό δικαίωμα που τεκμηριώνεται επαρκώς.
●Επείγουσα κατάσταση ή επικείμενος κίνδυνος που πρέπει να αποτραπεί με τη λήψη του μέτρου.
Ο διάδικος μπορεί:
● Να ζητήσει την ανάκληση ή μεταρρύθμιση της απόφασης εάν δεν κλητεύθηκε ή αν προέκυψαν νέα πραγματικά περιστατικά.
● Να αιτηθεί εκ νέου την ανάκληση της απόφασης σε περίπτωση δικαστικού συμβιβασμού, έκδοσης οριστικής απόφασης, ή λήξης της δίκης με άλλο τρόπο.